In de bakkerijsector is nachtwerk een vast gegeven. Maar nachtwerk verstoort je interne ritme: je biologische klok. Dit kan leiden tot klachten als vermoeidheid en verminderde concentratie. Misschien merk je zelfs dat je wat humeurig bent na een nachtdienst. Ook je maag en darmen hebben last van de onregelmatigheid. Hoe ontstaan deze klachten eigenlijk en wat kun je doen om ze te verminderen? Hieronder lees je handige tips voor gezond en veilig nachtwerk.
Nachtwerk en je biologische klok
De biologische klok stuurt veel processen in het lichaam direct aan. Bijvoorbeeld de spijsvertering, lichaamstemperatuur, hormoonspiegels en urineproductie. Overdag is je lichaam actief, maar in de nacht werken veel functies in het lichaam trager, ook al ben je wakker. Je spijsvertering is bijvoorbeeld in de nacht veel langzamer.
Verstoring van het biologische ritme levert gezondheidsrisico’s op. Bijvoorbeeld maag-darmproblemen, hart- en vaatziekten, diabetes (‘suikerziekte’) en overgewicht. Veel mensen ervaren door het nachtwerk ook vermoeidheid en slaapproblemen. Dat is heel vervelend, want daardoor ben je minder alert en dat kan weer gevolgen hebben voor de veiligheid op het werk.
Tips voor gezond nachtwerk
(Dag)licht en voeding zijn belangrijke signalen voor je biologische klok: ze ‘vertellen’ je lichaam hoe laat het is en houden zo je lichaam in het biologische ritme. Door bewust met (dag)licht, voeding en beweging om te gaan, slaap je beter en houd je jezelf gezond en uitgerust. Deze tips helpen daarbij:
Tips voor eten en drinken in de nacht
- Blijf in het eetritme van overdag: 3 hoofdmaaltijden en als het echt nodig is iets gezonds tussendoor. Pas je eten in de nacht aan je biologische ritme aan.
- Eet ’s nachts geen zware maaltijd of vette producten, zoals snacks.
- Laat, vooral in het begin van de nacht, suiker en suikerrijke producten staan, zoals koek, snoep, frisdrank en energiedrank.
- Drink voldoende; water en thee zijn een prima keuze.
- Houd koffie en andere dranken met cafeïne in de gaten. Ze helpen je om wakker te blijven in de nacht, maar houden je ook wakker als je wilt gaan slapen.
Slim eetritme voor je nachtdienst
| 18.00 uur | Eet ’s avonds een warme maaltijd op je gebruikelijke etenstijd. |
| 23.00 uur | Neem iets kleins voordat je aan je nachtdienst begint, want je hebt nog een hele nacht voor de boeg. Denk aan een boterham met hartig beleg of een kom yoghurt met wat muesli. |
| 01.30 uur | Groente kan je lichaam op dit tijdstip goed verdragen. Een lekkere soep op basis van groente, een frisse salade, of een volkoren wrap die goed gevuld is met verschillende soorten groente en/of wat reepjes kip. Een schaaltje kwark is ook prima. Fruit kun je op dit tijdstip beter niet eten, want daar heeft je lichaam moeite mee. |
| 04.30 uur | Aan het eind van de nacht geeft je biologische ritme aan dat je energie op het dieptepunt is. Door op dit tijdstip iets kleins te eten, krijg je weer even extra energie om nog een paar uur door te kunnen. Dit is hét moment voor een lekker stuk fruit. |
| 07.00 uur | Vergeet na je nachtdienst niet om te ontbijten voordat je gaat slapen. Zo blijf je in het ritme van de dag en slaap je beter en langer. Drink veel water en thee. |
Tips voor frisse lucht en beweging
- Neem voldoende pauze.
- Een kort dutje (ook wel powernap genoemd) van 10 tot 20 minuten kan wonderen doen.
- Ben je uitgeslapen na je nachtdienst? Ga dan naar buiten! Dit is vooral belangrijk om voldoende natuurlijk licht te krijgen, want dat herstelt je biologische ritme.
- Nog beter: maak even een ommetje, want dan krijg je licht én beweeg je.
Nachtwerk in de Cao Bakkersbedrijf
Nachtwerk is in de Cao Bakkersbedrijf gedefinieerd als een dienst die eindigt na 2.00 uur. In de Cao Bakkersbedrijf is over nachtwerk afgesproken dat:
- per jaar maximaal 140 nachtdiensten mogen worden ingepland;
- per 2 weken maximaal 38 uur tussen 0.00 uur en 6.00 uur mag worden gewerkt;
- in ambachtelijke bakkerijen alleen bij calamiteiten, in een periode van 4 weken tot maximaal 20 nachtdiensten mogen worden ingepland;
- na een serie van 3 tot en met 6 nachtdiensten een rustperiode van minimaal 36 uur is.
Let op: voor leerlingen gelden aparte regels. Deze staan in de cao.